Çekçe

Çekçe de nereden çıktı, demeyin. Cumartesi’den beri Prag’dayım. O yüzden biraz Çekçeye kafa yoruyorum.

Çekçe, Slav dillerinin batı koluna dahil. Slovakça, Lehçe ve Sorbça da bu gruba dahil. 12 milyon kişi tarafından konuşuluyor. Alfabesi Latin alfabesi. Çok fazla sessiz harfin bir araya geldiği kelimeler var.

Çekçe ve Rusça birbirlerine zayıf olarak bağlı diller. Rusça Slav dillerinin doğu grubuna dahil. İnternette biraz araştırınca dilbilgisi kurallarının benzer olduğuna karar verdim. Çekçede de isim ve sıfatlar üç cinste oluyor. İsim ve sıfatlar, Rusçadakinden bir fazla, yalın hal dahil, yedi halde çekiliyor. Cümlenin öğeleri, Rusçadaki gibi, farklı sıralanabiliyor, sıralama vurgulanan unsuru değiştiriyor. Fiil çekimleri de benziyor. Örneğin, gelecek zaman iki şekilde yapılıyor Biri doğrudan fiili çekerek biri ‘olmak’ fiiliyle. Tamamlanmış-tamamlanmamış fiiller de var.

Rusçayı yarım yamalak bilen biri olarak, bazen yazılanları anladığım oluyor. Hatta, Rusçanın Latin harfleriyle yazılmışı gibi geliyor. Mesela yukarıdaki resim, komünist döneme ait bir propaganda posterinden. Çevirisi ‘Kore’ye barış! Özgürlük ve bağımsızlık savaşlarında Kore halkına zafer!’ imiş. Okuduğumda ilk cümleyi, ‘Kore halkı’ ve ‘özgürlük ve bağımsızlık savaşlarında’ ifadesini anlamıştım. Çok dikkatli dinlediğim bir haberde de haberin bir yangınla ilgili olduğunu tahmin etmiştim ve doğru çıkmıştı. Yolda haritaya bakarken beni gören bir teyzenin ‘Yardıma ihtiyacınız var mı?’ diye sorduğunu da anladım. Cevabının İngilizce verdim, ama olsun. Bir seferinde de bir dükkanda iki satıcının benim alışverişimle ilgili konuştuklarını anladım. Aslında hiç bilmediğim bir dil. Daha ne olsun?

Araştırdıklarımdan ve kendi gözlemlerimden gördüğüm, Rusça bilen biri, Çekçeyi göreceli olarak rahat öğrenir. Tabii tersi de kolay olur. Gene de ‘Aslıhan Çekçe öğreniyor’ isimli bir bloga rastlarsanız, o Aslıhan başka bir Aslıhan’dır.

Bağlantılar:

1. http://www.locallingo.com/czech/grammar/index.html

2. http://en.wikipedia.org/wiki/Czech_language

Fotoğraflar: Aslıhan

Yayın Tarihi: 6.Ekim.2010, Çarşamba